Mięsak Kaposiego – czynniki ryzyka, rodzaje, objawy

Mięsak Kaposiego, czyli nowotwór tkanek miękkich pochodzenia naczyniowego, objawia się m.in. charakterystycznymi zmianami skórnymi w postaci plam, guzków, płaskich nacieków i zasinień. Kto jest w grupie ryzyka zachorowania na ten typ raka i jak przebiega jego leczenie?

Przyczyny i czynniki ryzyka mięsaka Kaposiego

Ryzyko zachorowania na mięsaka Kaposiego związane jest z dwoma czynnikami. Zagrożeni tą chorobą są przede wszystkim pacjenci z niedoborami odporności, u których doszło do zakażenia wirusem KSHV.

Mięsak Kaposiego występuje w czterech postaciach kliniczno-epidemiologicznych. Typ klasyczny występuje najczęściej w Europie Środkowej oraz w regionie Morza Śródziemnego. Na ten rodzaj choroby zapadają głównie mężczyźni w wieku 50-80 lat. Ta odmiana choroby jest stosunkowo rzadka.

Postać epidemiczna mięsaka Kaposiego jest blisko związana z zakażeniem wirusem HIV. Wywołana przez niego choroba AIDS upośledza czynność układu odpornościowego, a w konsekwencji zwiększa ryzyko zakażeń oportunistycznych i rozwoju nowotworów. Mięsak Kaposiego to jeden z najczęstszych nowotworów, na jakie zapadają pacjenci zakażeni wirusem HIV.

Mięsak Kaposiego występuje również w postaci endemicznej. Ta odmiana jest rozpowszechniona na obszarze Afryki Środkowej i Wschodniej (Malawi, Uganda, Zambia, Zimbabwe). Zapadają na nią przede wszystkim dzieci oraz mężczyźni (zarówno młodzi, jak i w średnim wieku).

Ostatni typ mięsaka Kaposiego to odmiana jatrogenna, związana z powikłaniami immunosupresyjnymi u pacjentów po przeszczepach narządów litych. Częstość jej występowania jest zależna od rozpowszechnienia zakażeń wirusem KSHV na danym obszarze. Obecnie choroba ta jest diagnozowana najczęściej na obszarach Afryki Subsaharyjskiej, w regionie Morza Śródziemnego oraz na Karaibach.

Objawy mięsaka Kaposiego

Charakterystycznym objawem mięsaka Kaposiego są zmiany skórne, które mogą obejmować ograniczony obszar lub przybrać rozsiany charakter. W początkowym stadium choroby zmiany mają postać plam o ciemnym (różowym, fioletowym, brązowym) zabarwieniu. W późniejszych etapach przekształcają się one w guzy, grudki i blaszki. Zmiany mają tendencję do powiększania się i mogą ulegać owrzodzeniu i wtórnym zakażeniom. W postaci klasycznej mięsaka Kaposiego występują przede wszystkim w obrębie kończyn dolnych. W przypadku postaci związanej z AIDS zmiany mogą być zlokalizowane dowolnie, ale w znacznej części przypadków występują przede wszystkim w obrębie głowy i szyi, jamy ustnej i nosowej, gardła i krtani. W endemicznej postaci dziecięcej część przypadków przebiega bez znacznego zajęcia skóry.

W przebiegu mięsaka Kaposiego zmiany mogą objąć także błony śluzowe (przede wszystkim w obrębie jamy ustnej), węzły chłonne oraz narządy wewnętrzne, szczególnie płuca, wątrobę, przewód pokarmowy oraz serce. Zajęcie narządów wewnętrznych często przebiega bezobjawowo, ale w przypadku przewodu pokarmowego może też powodować krwawienia, nudności, wymioty, biegunkę, a nawet perforację, natomiast w przypadku płuc kaszel, duszności, krwioplucie i krwotoki, a także wysięk do opłucnej.

Diagnostyka i leczenie mięsaka Kaposiego

Diagnoza tego schorzenia oparta jest najczęściej na charakterystycznym obrazie klinicznym oraz wynikach badania histopatologicznego. W celu stwierdzenia, czy zmiany obejmują narządy wewnętrzne, stosuje się także badania obrazowe (TK, rezonans magnetyczny) oraz metody endoskopowe.

Metoda terapii mięsaka Kaposiego jest uzależniona od stopnia nasilenia zmian i etiologii nowotworu. W postaci epidemicznej, związanej z zakażeniem wirusem HIV, jako podstawową metodę leczenia stosuje się terapię antyretrowirusową HAART (ang. highly active antiretroviral therapy), która poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego. W ciężkich przypadkach z zajęciem narządów wewnętrznych oraz błony śluzowej jamy ustnej, w których terapia HAART nie wystarcza do uzyskania kontroli nad chorobą, dołącza się chemioterapię.

W typie klasycznym powszechnie stosuje się radioterapię. W przypadku zmian o niewielkim nasileniu i zasięgu możliwe jest zastosowanie metod chirurgicznych, krioterapii, resekcji laserowej.

W postaci jatrogennej terapia powinna być skierowana przede wszystkim na ograniczenie immunosupresji. Jeżeli jest to niemożliwe, wykorzystuje się radioterapię.

Źródła: https://www.medonet.pl/, https://www.medme.pl/, http://onkologia.org.pl/

Przeczytaj także: Czas leczyć rany – strategia TIMES w dobie epidemii COVID-19

Przeczytaj bezpłatnie pokrewny artykuł w czasopiśmie „Forum Zakażeń”:

Zmiany w jamie ustnej w przebiegu HIV/AIDS